เรื่องที่ 1.6 ขั้นตอนของการวิจัยดำเนินการ

ขั้นตอนของการวิจัยดำเนินการ
              ขั้นตอนที่สำคัญในการดำเนินงานของทีมนักวิจัยดำเนินการ ดังนี้
          1. การกำหนดปัญหา (Definition of the problem) 
              การกำหนดปัญหาโดยวิธีวิจัยการดำเนินงาน ประกอบด้วย 3 ลักษณะที่สำคัญ คือ
                          ก. กำหนดวัตถุประสงค์ให้ชัดเจน
                         ข. กำหนดแนวทางเลือกที่เป็นไปได้ของระบบ
                         ค. กำหนดข้อจำกัด ขอบข่ายและสิ่งต่าง ๆ ของระบบ
          2. การสร้างตัวแบบ (Construction of Model)
             การสร้างตัวแบบแทนระบบปัญหา ตัวแบบที่สร้างขึ้นมาจะขึ้นอยู่กับการกำหนดปัญหาและเป็นแบบเชิงปริมาณ
ฟังก์ชันเป้าหมายและข้อจำกัดของปัญหาเขียนอยู่ในรูปตัวแปรตัดสินใจ
          3. การหาผลลัพธ์ของตัวแบบ (Solution of the Model)
             การหาผลลัพธ์ของตัวแบบทางคณิตศาสตร์ จะใช้เทคนิคที่เหมาะสมที่สุด ซึ่งกำหนดขึ้นมาอย่างดีสำหรับแต่ละตัวแบบ
แบบ (Well-defined Optimization Techniques) ถ้าใช้ตัวแบบจำลองหรือตัวแบบฮิวรีสติค ผลลัพธ์ที่ได้จะไม่เป็น
ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด แต่จะเป็นผลลัพธ์โดยประมาณ
            เมื่อได้ผลลัพธ์เหมาะสมของระบบแล้ว จะต้องคำนึงถึงพฤติกรรมของผลลัพธ์ที่จะเปลี่ยนแปลงไปเมื่อพารามิเตอร์
มิเตอร์ของระบบเปลี่ยนแปลง นั่นคือจะต้องมีการวิเคราะห์ความไว (Sensitivity Analysis) ซึ่งการวิเคราะห์ความไว
นี้มีความสำคัญมาก เพราะว่าถ้าพารามิเตอร์ของระบบที่ศึกษาไม่อาจประมาณค่าได้แน่นอน จะต้องหาผลลัพธ์ที่เหมาะสม
จากค่าต่าง ๆ ที่อยู่ใกล้เคียง
         4. การวิเคราะห์ความถูกต้องของตัวแบบ (Validation of the Model) 
            ตัวแบบที่สร้างขึ้นจะถือว่าเป็นตัวแบบที่ดีและถูกต้อง ถ้าหากให้ผลลัพธ์ที่น่าเชื่อถือ ทั้งนี้สามารถทดสอบได้โดย
การเปรียบเทียบผลลัพธ์ที่ได้จากการใช้ข้อมูลในอดีตกับผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริง ๆ ตัวแบบแทนระบบปัญหาจะเป็นตัวแบบ
ที่ถูกต้องถ้าภายใต้เงื่อนไขของข้อมูลที่คล้ายคลึงกัน ผลลัพธ์ที่ได้จากตัวแบบเป็นเช่นเดียวกับผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นในอดีต 
อดีต สำหรับตัวแบบที่สร้างขึ้นจากข้อมูลในอดีต การเปรียบเทียบผลในปัจจุบันกับอดีตมักให้ผลที่น่าพอใจ แต่ก็ไม่มีอะไร
ที่จะประกันว่าผลที่เกิดขึ้นในอนาคตจะเป็นเช่นเดียงกับอดีต
            อย่างไรก็ตามการทดสอบความถูกต้องของตัวแบบดังกล่าวข้างต้น จะไม่เหมาะสมกับปัญหาที่ไม่เคยเกิดมาก่อน
เพราะไม่มีข้อมูลใดในอดีตที่จะนำมาเปรียบเทียบได้ ดังนั้น ถ้าปัญหาเดิมเดิมเคยใช้ตัวแบบทางคณิตศาสตร์อย่างหนึ่ง 
หนึ่ง ต่อไปอาจจะสร้างตัวแบบจำลองจากข้อมูลอยู่แล้วเปรียบเทียบผล
         5. การนำตัวแบบไปใช้ (Implementation of the Final Result)
            เมื่อได้ผลลัพธ์ของตัวแบบแล้ว ทีมนักิจัยดำเนินการจะทำการแปลผลที่ได้ให้ผู้ที่นำไปปฏิบัติเข้าใจได้ง่าย
และจากการที่นักวิจัยการดำเนินงานและเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติไดืช้มีการติดต่อประสานงานระหว่างกันนี้ จะช่วยให้การ
นำตัวแบบไปใช้ได้ผลดี เพราะเมื่อมีข้อมูลเกี่ยวกับข้อบกพร่องจากเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการ ทางฝ่ายทีมนักวิจัยดำเนินการ
ก็จะสามารถแก้ปัญหาได้ทันตามความต้องการ